به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی قدس آنلاین، «سربداران» اولین مجموعه تلویزیونی تاریخی پس از انقلاب اسلامی است که براساس قیام سربداران خراسان به رهبری شیخ حسن جوری علیه استیلای مغول بر ایران ساخته شده است. کارگردان این مجموعه محمدعلی نجفی است و کیهان رهگذر تهیه کنندگی نویسندگی و مشاوره کارگردانی آن را بر عهده داشته است. امین تارخ در نقش شیخ حسن جوری، سوسن تسلیمی در نقش فاطمه، علی نصیریان در نقش قاضی شارح، محمدعلی کشاورز در نقش خواجه قشیری، فیروز بهجت محمدی در نقش طغای، جمشید لایق در نقش ارغون شاه، افسانه بایگان در نقش ترکان خاتون، محمد ابهری در نقش امیر محمود اسفراینی، عنایت بخشی در نقش خان باشتین و... از جمله بازیگران این سریال بوده‌اند.

سریال سربداران که روایت حوادث قرن هشتم هجری را در قاب تلویزیون جا داده است از هفته گذشته، هرشب ساعت ۲۰ از شبکه تماشا پخش می‌شود. به بهانه بازپخش این سریال تاریخی به سراغ برخی ازعوامل تولید آن رفتیم تا یادی از این سریال تاریخی ماندگار در تاریخ تلویزیون کنیم.

محمدعلی نجفی، کارگردان این سریال می‌گوید: سینمای ایران، اوایل انقلاب دچار یک توقف شده بود، کارکردن در آن شرایط، دشواربود. من هم خیلی شناخته شده نبودم و کار برای عوامل کمی سخت بود. ضمن اینکه همه مسئولان تلویزیون هم جدید بودند و حجم کار را نمی‌توانستند باور کنند، ولی با توجه به آگاهی از سوابقم، به من اعتماد کردند.

او ادامه می‌دهد: با وسواس خاصی روی این ایده کار کردم و ایده‌ام را برای کیهان رهگذر تعریف کردم. سناریو را که آماده کردیم و اعتمادها بیشتر جلب شد، کم کم در مورد بازیگران و سناریو هم به اجماع نظر رسیدیم و کار آغاز شد.

وی با تأکید براینکه عوامل با او هماهنگ بودند، یادآورمی شود: از طراح صحنه گرفته تا طراح لباس و سازنده موسیقی همکاری خوبی داشتند تا کار ساخته شد. البته وقتی کار تمام شد، رئیس گروه فیلم و سریال وقت تلویزیون تشخیص داد که قسمت هایی از سریال سانسور شود و برای پخش‌های بعدی هم بخش هایی از آن نیز سانسور شد. خیلی دوست داشتم که نسخه اصلی سریال را می‌داشتم، ولی چون نگاتیو قطع شد و از بین رفت، نسخه اصلی سریال را هیچ‌کس ندارد.

■ دلایل ماندگاری سریال از زبان کارگردان
به باور نجفی، علت موفقیت و ماندگاری این مجموعه صداقت و خلوصی بود که در تک تک افراد این مجموعه تلویزیونی وجود داشت. ضمن اینکه نبود نگاه سیاه و سفید در شخصیت پردازی و حضور نقش‌های خاکستری نیز عامل مهمی در ارتباط نزدیک مخاطبان و همذات پنداری آن‌ها با این سریال بوده است.

او دلیل دیگر ماندگاری این سریال را مسائل و موضوعاتی می‌داند که در آن مطرح شده و اضافه می‌کند: نحوه ساخت هم در دیده شدن سریال بسیار مهم بود، اینکه دکور به شیوه‌ای جدید ساخته شده بود و برای این سریال در شهرک ساخته شد، این‌ها موضوعات جدیدی تا آن زمان بود.

نجفی با بیان اینکه تا آن موقع چنین سریالی در تلویزیون ساخته نشده بود، یادآورمی شود: شخصیت پردازی و قصه‌های سریال هم برای مخاطب جذابیت داشت؛ ضمن اینکه یکی از آثار جاودانه این سریال، موسیقی فاخری بود که برای این سریال توسط آقای فخرالدینی ساخته شد.

به باور این کارگردان، اگرچه سریال با فرمی سنتی ساخته شد، اما مضمونش برای هر دوره‌ای جدید است. جنگ مذهب علیه مذهب همیشه در تاریخ، حرف‌های تازه‌ای داشته است.

از نجفی می‌پرسم اگر امروز می‌خواست سربداران را بسازد، آن را می‌ساخت؟ و چطور؟ که پاسخ می‌دهد: الآن اگر بخواهم سریال تاریخی بسازم، سربداران را نمی‌سازم، «خداوند الموت» را می‌سازم که سناریوی آن آماده است. به نظرم نباید به گذشته برگشت. آن موقع مسئله نقد شرایط وقت جامعه باعث شد تا سربداران را بسازم، ولی الآن در مقطع جنگ قدرت‌ها هستیم که ریشه ایدئولوژیکی دارد و باید این مقطع را نقد کنیم.

او با بیان اینکه تاریخ، بسترخوبی برای بیان غیرمستقیم حرف‌هاست، خاطرنشان می‌کند: از ساخت سریال سربداران بیش از 35 سال می‌گذرد، ولی هنوز هم تماشاچی دارد چون حرف دارد.

■ سربداران یک مدرسه هنری بود

آتش تقی پور، بازیگر سریال سربداران که نقش پسر عمه طغای را بازی می‌کرد و در این سریال شخصیتی عیاش و خشن را داشت، معتقد است که تلویزیون با پخش سریال‌های فاخر قدیمی می‌تواند پیوندش با مردم را مستحکم‌تر کند.

او با بیان اینکه بهترین‌ها در ساخت این مجموعه تلویزیونی کنار هم جمع شده بودند، خاطرنشان می‌کند: بهترین کارشناسان هنری برای ساخت این مجموعه گرد هم آمدند؛ از طراح لباس و دکور گرفته تا گروه کارگردانی و بازیگران که با جان و دل در این سریال بازی کردند.

تقی پور با بیان اینکه گردهم آیی هنرمندان ارزنده ایران در این سریال نمود داشت، می‌گوید: محمد علی نجفی در کارهای بعدی خود به اندازه این سریال، موفق نبود و سربداران، مدرسه هنری بود که برای بسیاری از دست اندکاران آن مسیر موفقیت را گشود.

او با بیان خاطره‌ای از این سریال تعریف می‌کند: به ما گفتند که برای آموزش سوارکاری به اقدیسیه برویم، باید سوار اسب‌های بزرگ مجاری می‌شدیم. وقتی سوار شدم چنان یورتمه اسب، لرزه بر اندامم انداخت که گفتم اگر پایم به زمین برسد، قرارداد را فسخ می‌کنم.

ولی بعد که فکر کردم، گفتم نهایتش از روی اسب می‌افتم، یا می‌میرم یا آسیب می‌بینم و تصمیم گرفتم که ادامه بدهم. البته مربی سوارکاری بسیار خوبی داشتیم که آموزش‌های خوبی به ما داد. 

این بازیگر پیشکسوت ادامه می‌دهد: به یاد دارم زنده یاد فیروز بهجت محمدی، نقش طغای را بازی می‌کرد. یک بار سر فیلمبرداری، اسب‌ها با هم کنار نمی‌آمدند. ناگهان اسب‌ها لگد زدند و بهجت محمدی از ترس، پرید روی درخت.

این هم از سختی‌های کار بود، ولی حاصلش خوب از آب درآمد و امیدوارم در خاطر مردم هم چنین باشد.

او دلیل ماندگاری سربداران را یکدستی و هماهنگی عوامل می‌داند و خاطرنشان می‌کند: همه خوب‌ها در این سریال جمع شده بودند. کیهان رهگذر قلم بسیار خوبی داشت و بعد از آن سریال ابن سینا را نوشت و کارگردانی کرد. او از نظر کارگردانی به نجفی مشاوره می‌داد. 

به هرحال کارها در این سریال بدرستی انجام می‌شد و اولین سریال جدی بعد از انقلاب بود. همه با عشق کار می‌کردند چون می‌خواستند کار فاخر و شایسته‌ای ساخته شود.

تقی پور می‌گوید: همه عوامل با عشق و جان، وقت و انرژی گذاشتند هم پشت صحنه و هم جلوی دوربین. برای کار، دل می‌سوزاندند. بسیاری از بازیگران سریال هم از تئاتر آمده بودند و جدیت تئاتر را داشتند؛ بنابراین با دست پر روی صحنه می‌آمدند.

او با اشاره به حذف برخی از صحنه‌های سریال در زمان پخش آن یادآور می‌شود: برخی از این صحنه‌ها با سختی‌های فراوانی گرفته شده بود، اما آقای نجفی همه توانش را به کار برد تا این حذفیات به کلیت کار لطمه نزند. آقای نجفی سعی می‌کرد که صحنه‌های کمی حذف شود.

تقی پور می‌گوید: آقای کسمایی، مدیر دوبلاژ این سریال تصمیم گرفت که خودم، صدای نقشم را دوبله کنم. من در کنار زنده یاد مهدی آژیر بودم، کسی که صدایی مخملی داشت، اما صدای من به‌خاطر نقشی که داشتم خشن بود، میکس این دو در کنار هم کار دشواری بود، اما زنده یاد کسمایی از پس آن برآمد.

او یادآورمی شود: درگذشتگان این سریال دیگر تکرار شدنی نیستند چون از بهترین‌ها بودند و دیگر تکرار نمی‌شوند، خدا همه آن‌ها را رحمت کند.

انتهای پیام/